Rủi ro pháp lý khi "đứng tên" công ty cho người khác
Trong những năm gần đây, hiện tượng xuất hiện ngày càng phổ biến đó là nhờ đứng tên chủ sở hữu/cổ đông/đại diện theo pháp luật của công ty. Tuy nhiên tồn tại những rủi ro pháp lý khi "đứng tên" công ty cho người khác cần lưu ý.
1. Người đại diện theo pháp luật không đúng với hoạt động thực tế.
Theo quy định tại điều 43 Nghị định 122/2021/NĐ-CP Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi kê khai không trung thực, không chính xác nội dung hồ sơ đăng ký doanh nghiệp, hồ sơ đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp để được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, Giấy chứng nhận thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp.
2. Các hoạt động kinh doanh trái phép.
Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp thực hiện các quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm quy định tại khoản 1, Điều 12 và điều 13 trong Luật Doanh nghiệp 2020. Trong trường hợp các hoạt động của công ty không như mong muốn chủ quan, việc kinh doanh thua lỗ, hoặc các hành vi vô tình hay cố ý dẫn tới tội danh trốn thuế, kinh doanh trái phép thì người đại diện theo pháp luật lúc này sẽ là người đầu tiên phải chịu trách nhiệm trước trọng tài, tòa án về các nghĩa vụ giải trình, nộp phạt hành chính, thậm chí là trách nhiệm hình sự.
3. Nghĩa vụ đối với Công ty
Bỏ qua những rủi ro liên quan đến hoạt động trái pháp luật của doanh nghiệp, thì vẫn còn đó một loại rủi ro đó là trách nhiệm của người quản lý với các cổ đông, thành viên công ty. Điều 59 Luật Doanh nghiệp 2020 đã quy định cụ thể các trách nhiệm của các chức danh quản lý trong công ty. Các trách nhiệm đó bao gồm thực hiện nhiệm vụ được giao một cách trung thực, cẩn trọng, thực hiện các quyền và nghĩa vụ theo quy định pháp luật, điều lệ và các nghị quyết của công ty …. Trong trường hợp những người quản lý trong Công ty không thực hiện đúng các quyền và nghĩa vụ của mình, Điều 166 Luật Doanh nghiệp 2020 cho phép các chủ sở hữu hay nhóm chủ sở hữu trong doanh nghiệp khởi kiện để yêu cầu những người quản lý đó bồi thường cho công ty. Việc những người đứng tên giùm không biết hoặc không quan tâm đến các trách nhiệm của mình chắc chắn ko phải là lý do để miễn trừ trách nhiệm pháp lý của họ.
4. Rủi ro tài chính
Rủi ro tài chính ở đây là những người chủ thực sự có thể nhờ đứng tên là đại diện pháp luật cũng có thể là thành viên/cổ đông nhưng không thực hiện nghĩa vụ góp vốn như đã cam kết. Theo nguyên tắc, trong trường hợp thành viên/cổ đông không thực hiện góp vốn như cam kết thì người đó (chính là người trên hồ sơ giấy tờ pháp lý) sẽ liên đới chịu trách nhiệm với những nghĩa vụ tài chính của công ty (Khoản 4 Điều 47 Luật Doanh nghiệp 2020). Nếu người đứng tên giùm không thực sự hiểu biết và quan tâm đến hoạt động của công ty, chính họ sẽ phải liên đới chịu trách nhiệm với những khoản nợ trên trời rơi xuống .
5. Những rắc rối phiền phức khác
Người đứng tên giùm là một người quản lý trong Công ty cho dù chỉ là danh nghĩa cũng sẽ có những phiền phức tìm đến. Đó là những buổi họp người đứng tên bắt buộc phải có mặt. Đó sẽ là những người tìm đến công ty sẽ cần gặp gỡ bạn người đứng tên để xử lý công việc. Đó sẽ là việc kí tá hồ sơ, giấy tờ mà nhiều khi là phiền toái và tốn thời gian….
Với tất cả các lý do trên, những người đã, đang và sẽ đứng tên giùm cho người khác trong một công ty nên thận trọng khi nhận vai trò của mình. Suy cho cùng, mặc dù không có quyền quyết định (giống như bù nhìn) và đôi khi cả quyền lợi trên thực tế nhưng hầu như mọi trách nhiệm, nghĩa vụ đối với hoạt động thực tế của doanh nghiệp khi xảy ra sai phạm, vi phạm pháp luật thì người đầu tiên bị cơ quan pháp luật gọi đến là người đại diện theo pháp luật.
Do vậy, các cá nhân có ý định cho mượn danh để đứng tên người đại diện theo pháp luật cần nắm rõ quy định của pháp luật và hiểu được các rủi ro nêu trên trước khi quyết định đứng tên hộ.
